Rożdiestwo Prieswiatoj Bohorodicy

W Kościołach Wschodnich święta podzielone zostały na trzy grupy: wielkie, średnie i małe. W grupie wielkich świąt znajdują się święta w liczbie dwunastu. Dzieli się je na osiem świąt poświęconych Jezusowi Chrystusowi (Hospodskije prazdniki) oraz cztery święta poświęcone Bogurodzicy (Bohorodicznyje prazdniki). Dziewięć z nich to święta nieruchome, natomiast trzy są ruchome, uzależnione od daty święta Zmartwychwstania Pańskiego. Samo święto Zmartwychwstania Pańskiego (Woskresienije Christowo) nazywane jest wielkim świętem i nie zalicza się go do liczby dwunastu świąt. Jest to bowiem święto przewyższające swoim znaczeniem wszystkie inne, Święto Świąt i uroczystość nad uroczystościami.

Święto Narodzenia Bogurodzicy (Rożdiestwo Prieswiatoj Bohorodicy) jest pierwszym świętem roku liturgicznego, należy do dwunastu wielkich świąt. Jest świętem nieruchomym i jest obchodzone 8 września (lub 21 września przez wspólnoty stosujące kalendarz juliański).

Święto Narodzenia Bogurodzicy poświęcone jest początkowi naszego zbawienia, narodzinom Bożej wybranki mającej stać się Matką Zbawiciela. Historia Narodzenia Bogurodzicy dobrze opisana została w Protoewangelii Jakuba, apokryfie spisanym w języku greckim w II wieku, który nie wszedł do kanonu Pisma Świętego w Kościele Katolickim. Protoewangelia Jakuba opisuje narodziny i młodość Bogurodzicy, zwiastowanie i narodzenie Jezusa, a kończy się ucieczką Świętej Rodziny podczas rzezi niewiniątek.

Święto Narodzenia Bogurodzicy obchodzono już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa w Jerozolimie, potem w Konstantynopolu, we Francji od VII wieku, a w VIII wieku papież zaliczył je do czterech najważniejszych uroczystości maryjnych w roku liturgicznym.

W ikonach przedstawiających Narodzenie Bogurodzicy dominują jasne kolory, które symbolizują radość z przyjścia na świat tej, która zrodzi Zbawcę ludzkości. W centralnym punkcie ikony znajduje się leżąca na łożu, rodząca święta Anna. Często jej rysy przedstawiano w ten sposób, aby widoczne było, że w momencie porodu była w zaawansowanym wieku. W tym ujęciu widać też pewne podobieństwo do ikony Narodzin Chrystusa, ukazującego Bogurodzicę w podobnej, leżącej pozycji. Na twarzy Anny oraz innych postaci znajdujących się na ikonie, zwłaszcza obecnego na dalszym planie i obserwującego narodziny Marii z pewnej oddali świętego Joachima, maluje się zaskoczenie i niedowierzanie, że mogło dojść do cudu narodzin dziecka.