Niedziela Antypaschy

Tydzień po święcie Zmartwychwstania Pańskiego wspominamy dotknięcie Chrystusa przez Tomasza Apostoła. Niedziela ta nazywana jest także Niedzielą Antypaschy lub Niedzielą Przewodnią. Ma to związek z radosnym odnowieniem Zmartwychwstania Chrystusa. Odnowieniem nazywamy starożytny zwyczaj świętowania w ciągu roku wydarzenia, w pewnym odstępie czasowym od pamiętnego dnia, kiedy miało ono miejsce, wspominając tym samym w ciągu roku te wielkie wydarzenia, aby nie poszły one w zapomnienie. Niedziela Antypaschy ma charakter osobnego święta, a np. w obrządku koptyjskim jest ona jednym z 14 wielkich świąt (dla przypomnienia, w rycie bizantyjskim jest ich 12, a u Koptów wielkim świętem jest też Wielki Czwartek). Samo słowo „Antypascha” (gr. αντιπασχα, od αντι - w miejsce, w zamian, zamiast, ze względu na, w porównaniu z; πασχα - Pascha) nie jest przeciwieństwem dnia Paschalnego, lecz jego „ponownym” przeżyciem, wypełnieniem i jednocześnie zakończeniem Światłego Tygodnia (Świetłoj Siedmicy) - najbardziej uroczystego okresu w całym roku liturgicznym. W czasie Eucharystii czyta się fragment ewangelii o braku wiary u apostoła Tomasza w Zmartwychwstanie, o jego pragnieniu ujrzenia Zmartwychwstałego, o tym, jak zjawił się przed nim Chrystus i powiedział: „Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli” (J 20,26-29). Słowa te są skierowane również do nas. Przypominają nam one, że wiara wyposażona jest we wzrok duchowy, który przenika poprzez zasłonę widzialnego i dotykalnego. We wtorek tomaszowego tygodnia (a praktycznie już w niedzielę po Eucharystii) odbywa się wspominanie zmarłych. Wieść o pustym grobie Chrystusa niesiemy naszym zmarłym. Bardzo logicznie i teologicznie: pusty grób Chrystusa jest gwarantem naszego zmartwychwstania. Jest to główny dzień zaduszny w obrządku greckim, tak jak 2 listopada w tradycji rzymskiej, to czas w którym spotykamy się na cmentarzach. Jednak w tych dniach modlitwa nie ma charakteru żałobnego. Wspominając tych, którzy odeszli, wierni dzielą się z nimi radością Zmartwychwstania.

Kamień przy bramie cmentarnej w Kostomłotach